بررسی شاخص های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مساکن محلات حاشیه نشین(مطالعه موردی: محله حاشیه نشین شیخ آباد شهر قم)

Authors

مهدی قرخلو

دانشیار دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران، تهران، ایران علی مهدی

دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران معصومه مهدیان

دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گلستان،گلستان، ایران

abstract

مقوله مسکن از مهم­ترین بخش­های توسعه در یک جامعه است که با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده­ای در ارائه سلامت و سیمای جامعه دارد. در این میان آنچه که بر کیفیت و کمیت مسکن تأثیر مستقیمی دارد، ویژگی­های اقتصادی- اجتماعی می­باشد که بازتاب حقیقی کیفیت و رفاه زندگی افراد خواهد بود. اما امروزه با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی، مشکلات عدیده­ای از جمله ظهور محلات حاشیه­نشین که عمده­ترین نماد جهانی در شناخت آن سیما و مساکن نامطالوب است، دامن­گیر بسیاری از شهرها به­ ویژه در کشورهای درحال توسعه شده است. نارسایی­های عمده­ای که امروزه این محلات در زمینه­های مختلف اجتماعی، کالبدی، بهداشتی و به ویژه اقتصادی، با آن مواجه­اند، موجب شده تا مسکن ساکنین این محلات که مأمن، پناهگاه، حریم خصوصی و مکانی برای آرامش انسان تلقی می­شود، در شرایط مناسبی نباشد.از این­رو نگارندگان مقاله حاضر با علم به به اهمیت مقوله حاشیه­نشینی، کیفیت مسکن، سلامت زیست و... و  با مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش و مطالعات میدانی جامع، به بررسی ویژگی­های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مسکن محله شیخ­آباد شهر قم به عنوان یکی از شهرهای میلیونی و مهاجرپذیر ایران که با مشکل حاشیه نشینی مواجه­اند، پرداخته­اند. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی  بوده و جمع­آوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانه­ای و میدانی(توزیع380پرسش­نامه در میان ساکنین با استفاده از روش کوکران) بوده است. هم چنین جهت تحلیل داده­های اخذ شده از مطالعات میدانی، از نرم افزار  spssو جهت بررسی و اثبات وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از آزمون (chi-square) و من- ویتنی(man- wietny) استفاده شده است. نتیجه مقاله حاضر نشان می­دهد که مساکن موجود در محله از کیفیت بسیار نامناسبی، به جهت ساختارهای ضعیف اجتماعی- فرهنگی، به ویژه اقتصادی ساکنین، برخوردار است که در نهایت منجر به نزول سطح زندگی، رفاه و امنیت ساکنین، در محله شیخ­آباد شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی شاخص های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مساکن محلات حاشیه نشین(مطالعه موردی: محلة حاشیه نشین شیخ آبادِ شهر قم)

مقوله مسکن از مهم­ترین بخش­های توسعه در یک جامعه است که با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده­ای در ارائه سلامت و سیمای جامعه دارد. در این میان آنچه که بر کیفیت و کمیت مسکن تأثیر مستقیمی دارد، ویژگی­های اقتصادی- اجتماعی می­باشد که بازتاب حقیقی کیفیت و رفاه زندگی افراد خواهد بود. اما امروزه با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی، مشکلات عدیده­ای از جمله ظهور محلات حاشیه­نشی...

full text

بررسی شاخص های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مساکن محلات حاشیه نشین(مطالعه موردی: محلة حاشیه نشین شیخ آباد شهر قم)

مقوله مسکن از مهم­ترین بخش­های توسعه در یک جامعه است که با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده­ای در ارائه سلامت و سیمای جامعه دارد. در این میان آنچه که بر کیفیت و کمیت مسکن تأثیر مستقیمی دارد، ویژگی­های اقتصادی- اجتماعی می­باشد که بازتاب حقیقی کیفیت و رفاه زندگی افراد خواهد بود. اما امروزه با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی، مشکلات عدیده­ای از جمله ظهور محلات حاشیه­نشی...

full text

سنجش رابطه ی میان محل سکونت و انحرافات اجتماعی (مطالعه موردی: محلات حاشیه نشین و غیر حاشیه نشین نهضت آباد و گلستان شهر اهواز)

حاشیه‌نشینی تجلی نابرابری اجتماعی- اقتصادی در زمینه عدم تعادل در توزیع متناسب امکانات و منابع جامعه است. توزیع امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در تمام مناطق کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه دارای توزیع یکسانی نیست و باعث مهاجرت و انتقال جمعیت از مناطق فقیر به مناطق برخوردار می گردد و حاشیه‌نشینی بوجود می آید و مشکلاتی را در فرایند شهرنشینی به وجود می آورد که یکی از عناصر منفی در شهرنشینی...

full text

ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی در محلات حاشیه نشین شهر سنندج

امروزه کیفیت مکان زندگی انسان، یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهش‌های برنامه ریزی مکانی – فضایی در کشورهای مختلف است. این اهمیت، به دلیل تاثیرگذاری روز افزون پژوهش‌های کیفیت زندگی در پایش سیاست‌های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی است. بنابراین شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی از اهداف عمده‌ی محققان، برنامه ریزان و دولت‌ها در چند دهه اخیر بوده است. از این رو شناسای...

full text

سطح بندی محلات حاشیه نشین بر اساس شاخص های کالبدی – اقتصادی فقر شهری (نمونه موردی: حاشیه نشینان شمال شهر تبریز)

از ویژگی های شهرهای جهان سوم عدم تعادل و تمرکز شدید در شهرنشینی است. از اینرو در این شهرها همواره تعداد محدودی از محله ها در رفاه و آسایش بوده و در نقطه ی متقابل، پاره ای از ساکنین در مناطق شهری از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. محلات حاشیه نشین از جمله محلات فقیرنشین جامعه محسوب می شوند. هدف این تحقیق بررسی شاخص های کالبدی- اقتصادی فقر شهری و همچنین سطح بندی فقر در محلات حاشیه نشین ش...

full text

بررسی شاخصه های توسعه پایدار در محله های حاشیه نشین مطالعه موردی: محله قلعه کامکار قم

امروزه اسکان غیررسمی در شهرها به عنوان معضلی اساسی به شمار می رود، رشد سکونتگاه های غیررسمی و نامنظم، شکل گیری جزیره های فقر در حاشیه و درون شهرها به دلیل حذف اقشار کم درآمد از نظام برنامه ریزی و یا لحاظ نکردن آن به صورت فعال و به عنوان گروه های هدف در سیاست گذاری ها، تخریب محیط زیست، فقدان خدمات شهری، نزول زیربناهای موجود ازجمله بحران های مربوط به این موضوع هستند. این مقاله باهدف شناخت شاخصه ه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

جلد ۷، شماره ۱۸، صفحات ۱۸-۴۱

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023